Nieuwsbrief nr. 06: Vrouwen van het land - De Elf Marken

De geboren en getogen Achterhoeker, historicus en hoogleraar Theo Salemink is in staat geweest om de levens van drie arme dagloonsters uit de 19^e eeuw vast te leggen. Te bestellen bij fagus-uitgeverij.nl.  

De drie vrouwen woonden in de omgeving van Gendringen, maar vergelijkbare vrouwen woonden overal, ook in de omgeving van Gorssel, Almen of Harfsen. Ze woonden in kleine daglonershuisjes met een moestuin en een paar stuks vee. Ze kregen veel kinderen waarvan meestal zo’n kwart vroeg overleed. Zo woonde Elisabeth Beugel in een pachtboerderijtje met haar gezin bestaande uit 14 kinderen, haar ouders en een tante in een woonruimte van slechts 15 m². Heel knap dat Theo Salemink in staat is geweest om het leven van deze vrouwen zo goed te reconstrueren, want er zijn natuurlijk vrijwel geen documenten over deze vrouwen te vinden. Dat brengt mij meteen op het volgende onderwerp.  

Getrouwde vrouwen moesten hun man om geld en toestemming vragen als ze kleding of apparaten wilden kopen. Ook konden ze geen contracten of verzekeringen afsluiten of geld van de bank halen. Vrouwen waren volgens de wet ‘handelingsonbekwaam’. Daarnaast was er dankzij kerkelijke partijen nog een wet uit 1924 waarin werd bepaald dat vrouwen op de dag van hun huwelijk werden ontslagen uit overheidsfuncties. Zo konden ze een toegewijd echtgenote, moeder en huisvrouw worden. Uiteindelijk zorgde het ongehuwde kamerlid Corry Tendeloo ervoor dat in 1956 beide wetten werden afgeschaft. Wel bleef nog tot 1971 in het wetboek staan dat de man het ‘hoofd van de echtvereniging’ was en de vrouw aan hem ‘gehoorzaamheid was verschuldigd’.  

   

Als vrouwen alleen voor het huishouden, man en kinderen mochten zorgen dan zullen ze maatschappelijk wel geen grote rol gespeeld hebben. Om te zien of dit voor de dorpen van de oude gemeente Gorssel het geval is heb ik eens op de wikipedia-pagina van de dorpen gekeken. Daar staat vermeld welke bekende personen er geboren, gewoond of overleden zijn. Hier worden bijna alleen mannen genoemd en slechts een heel enkele vrouw. Eigenlijk is de enige bekende vrouw Ida Gerhardt die op latere leeftijd in Eefde aan de Zuthenseweg 120 heeft gewoond. Ze is een bekend schrijfster, dichteres en classica, die publiekelijk is gewaardeerd met een lange lijst prijzen, waarvan de P.C. Hoofdprijs in 1979 de belangrijkste is.

Tot slot

Wij hopen dat u deze nieuwsbrief met genoegen hebt gelezen. Hebt u vragen of opmerkingen naar aanleiding van deze nieuwsbrief, mail dan naar d11m.nieuwsbrief@outlook.com.    

   

Redactie Nieuwsbrief